Duurzame dinsdag: De hooikist zonder hooi en zonder kosten

Sinds ik veganistisch eet komen er vaker peulvruchten op het menu en die koop ik altijd gedroogd. Dat wil zeggen: lang weken en ook koken, best wel lang koken. 1 uur, anderhalf uur of zelfs langer. Hiervoor is veel gas (of elektriciteit) nodig. Tenzij je het slimmer aanpakt natuurlijk. En daar gaat deze duurzame dinsdag over.

De hooikist, zoals de naam het zegt is het een kist met hooi. Die werd vroeger gebruikt om eten in te garen. Je doet bijvoorbeeld rijst in een pot met water, brengt dit aan de kook en zet het vuur dan uit. De pot zet je in de kooikist en dankzij het hooi blijft de pot warm en gaart de rijst verder. Geniaal toch?

Alleen, een kist met hooi? Dat klinkt nogal groot en stoffig, niet iets wat we in onze moderne keuken willen. Slimme commerçanten hebben daar allerlei oplossingen voor uitgevonden die ze verkopen als ecologisch en duurzaam (en waar mensen dan graag goed voor betalen). Gelukkig kan het nog duurzamer en gratis ook.


Zelf vond ik het idee van een hooikist ook interessant maar ik had geen zin om er geld aan uit te geven (ik wou juist geld besparen). En iets nieuw kopen om dan duurzaam te doen klinkt me toch niet zo ecologisch. Dan moet ik het wel heel lang gebruiken om mijn investering en de productiekosten (materiaal, verwerking, transport,...) terug te verdienen en economische en ecologische winst te maken. Dus ging ik op zoek naar een betere oplossing en die ziet er zo uit.

Wat het je er voor nodig?
Een kookpot, een bed of zetel en een dekbed of deken. Dat heb je zeker in huis (zo niet heb je waarschijnlijk belangrijkere zaken aan je hoofd dan duurzaam koken). Een doos of een extra deken kan handig zijn. Een doos zorgt voor meer stabiliteit waardoor de kans op ongelukken kleiner is.
Ik zelf gebruik het bed (wel alleen als er niemand meer in ligt te slapen natuurlijk) maar als je niet de luxe hebt om je keuken vlak bij de slaapkamer te hebben kan je ook de zitbank gebruiken. Met een pot vol kokend water de trap oplopen lijkt me namelijk niet zo veilig.

Hoe werkt het?
Als je bonen gebruikt week je die eerst volgende de normale weektijd. Als je rijst linzen, aardappelen,...gebruik is weken niet nodig. Begin 's morgens. Doe de rijst, bonen,... in een pot met water. Zet er een deksel op en breng aan de kook. Als het kookt zet je het vuur aan en zet je de pot op bed. Bedek direct met een goed warm deken en zorg dat het goed aansluit zodat er geen lucht aankan, gooi er eventueel nog een deken over.
Tegen etenstijd 's avonds is wat je zo gegaard hebt normaal klaar. Eventueel kan je het terug even opwarmen.

Als je een doos gebruikt zet je de pot gewoon eerst in de doos. Ideaal is een doos die iets groter is dan de pot. Je legt dan een deken over de doos. Dan zet je de pot in de doos en vouwt het deken mooi dicht. Leg er dan nog een ander deken of een kussen over en je bent zeker dat er geen frisse lucht aankomt. Als je een goede maat doos gevonden hebt, bewaar die dan goed. Bij ons kwam die per ongeluk bij het oud papier terecht.

Wat zijn de voordelen?

• Je gebruikt minder gas of elektriciteit.Dat is duurzamer en goedkoper
• Vaak heb je ook minder water nodig (bonen koken bijvoorbeeld  anders droog)
• Je kan niets laten aanbakken omdat er te weinig water inzit
• Je eten wordt gaar maar normaal niet TE gaar
• Rijst of bonen kunnen al eens overkoken en dat moet je het fornuis poetsen, met de hooikistmethode heb je dat probleem niet

Wat zijn de nadelen

• Rondlopen met een pot kokend water is natuurlijk altijd een risico. Zorg dat de doorgang vrij is en er niets ligt waarover je kan struikelen
• Je moet er op tijd aan beginnen.Stel dat je op woensdag bonen wil eten. Dan moet je dinsdagavond al bonen te week zetten. 's Morgens moet je die dan aan de kook brengen en laten garen volgens de hooikistmethode.
• 's Morgens heb je misschien geen tijd (of zin) om al iets aan de kook te brengen.
• Als je wilde huisgenoten hebt moeten ze leren dat ze niet zomaar in het bed/de zetel kunnen vliegen
• Bonen die een lange kooktijd hebben zijn niet altijd gaar. Je kan dit opvangen door ze al iets langer te laten koken.

Hoe doe ik het zelf?
Eerlijk is eerlijk: ik gebruik ook niet altijd de hooikistmethode. Soms omdat ik er te laat aan denk, soms omdat mijn planning veranderd en op weekdagen ook vaak omdat ik er 's morgens niet vroeger voor wil opstaan en er meestal nog iemand in bed (en onder de dekens) ligt als ik vertrek. In het weekend doe ik het wel al meer en in de zomer gebruik ik gewoon een doos met een deken in die ik op een zonnige plaats op de grond zet.   

Alternatieven
Een makkelijk alternatief voor kleine hoeveelheden is een thermos. Je kookt het product met water en giet het dan in de thermos. Dit werkt beter als je de thermos dan neerlegt in plaats van neerzet.

Als je plaats hebt in de vriezer kan je ook peulvruchten in grotere hoeveelheden koken en die in kleinere porties invriezen. Die moet je dan een avond van te voren uithalen en laten ontdooien in de koelkast.Dan bespaar je ook al veel op gas.

Gebruik jij de hooikistmethode al? En heb je nog beter alternatieven?