dinsdag 7 maart 2017

Vrouwendag

Morgen is het 8 maart: Internationale vrouwendag. Een dag die, wat sommige ook mogen denken, heel belangrijk blijft. Vaak wordt de gelijkheid tussen mannen en vrouwen gezien als een fundamentele waarde van "onze westerse cultuur" waarbij andere culturen ineens ook als minderwaardig worden bestempeld. Gendergelijkheid is in mijn ogen een mooi woord en streven maar het is hypocriet om dit een fundamentele waarde te noemen. Ten eerste omdat er nog steeds geen gelijkheid is en ten tweede omdat heel veel stappen naar gelijkheid nog heel recent zijn. Zo was er in België pas algemene stemplicht (en ook recht) vanaf 1948, dat is nog geen 70 jaar geleden. Tot 1958 werd een Belgische vrouw gezien als handelingsonbekwaam, en tot 1976 (dus nog maar 41 jaar geleden) had een vrouw toestemming nodig van haar man om een bankrekening te openen en een voornamelijk ceremoniële functie als koning der Belgen was tot 1993 enkel weggelegd voor mannen.

Maar ook nu is ongelijkheid, vaak subtiel aanwezig, in onze maatschappij. Spijtig genoeg zijn wij als vrouwen mede verantwoordelijk. Door te weinig actie te ondernemen maar ook door zelf in de clichébeelden te geloven. Een overzicht van zaken waar ik zelf mee geconfronteerd word of waar ikzelf mee bezig ben. (in willekeurige volgorde).

"Vrouwen zijn beter in het huishouden."
Een beeld dat mannen kunnen aangrijpen om niks te doen en dat vrouwen zelf uitdragen. Als mensen vragen wat mijn partner doet, zeg ik: "Hij is huisman." Mannen reageren daar neutraal of positief op, vrouwen eerder negatief. Want kan een man dat wel, het huishouden doen? Is het dan wel netjes? Zijn de kleren dan goed gestreken? Zoveel vrouwen denken dat mannen huishoudelijke taken minder goed verrichten waardoor ze zelf meer doen en ook dit beeld waarschijnlijk meegeven aan hun kinderen. Als mannen niet kunnen poetsen ligt dat eigenlijk aan vrouwen: hun moeder of hun partner. Dus leer je man, zoon en dochter gewoon alle huishoudelijke karweitjes aan.

"De man is het gezinshoofd"
Al eens gelet op de formulering van namen op een envelop? Na de verhuis kregen wij een bericht van de stad i.v.m. onze adreswijziging en dat we naar het stadhuis moesten gaan om het adres op onze identiteitskaart te laten veranderen.. Hoewel mijn familienaam alfabetisch voor die van mijn vriend komt stond zijn naam eerst. Op het stadhuis heb ik de medewerkster hierop aangesproken die mij verwees naar haar (vrouwelijk) diensthoofd. Ze volgende alleen de algemene regels op: eerst de nam van de man, dan van de vrouw. Na een mailtje aan de (mannelijke) burgemeester kreeg ik enkel als antwoord dat dit onderzocht ging worden.
Een niet-representatieve steekproef (1 koppel) leert me dat bij homoseksuelen koppels de namen wel alfabetisch staan.
Dit is subtiele ongelijkheid. Misschien een detail maar het bevestig toch het beeld van man als hoofd van een gezin. Elke vrouw die ik hierover sprak (de medewerksters op het stadhuis, een paar collega's tegen wie ik dit vertelde,...) vonden dit normaal. "Dat is toch normaal." In mijn ogen is dit niet normaal. Ik eg niet dat de vrouw eerst moet komen. Alfabetisch is toch gewoon eerlijker?

"Vrouwen zijn maar figuranten"
Toen ik 25 jaar geleden tijdens Samson naar de Smurfen keek stoorde ik me er al aan. Alle smurfen hadden hun "dingetje": Moppersmurf, Smulsmurf, Lolsmurf,... en Smurfin. Het speciale was dat hij veel mopperde, graag taartjes at, grapjes uithaalde of... vrouw was. Vrouw zijn was een specialiteit op zich. Een beetje "Sois belle et tais-toi" mooi zijn en vooral niet teveel zeggen.
Nu ja, de smurfen dat is al een oud programma. Maar jaren later keek ik tijdens het babysitten al eens een kort stukje TV voor het slapengaan mee. Kabouter Kwebbel? De enige vrouwelijke kabouter die toevallig ook nog eens heel de tijd erop los tatert. Qua stereotypering kan dat tellen. Bij Piet Piraat is Stien Sterk best wel stoer maar het blijft toch weer de enige vrouw. Mega Mindy heeft als superheldin de uitvindingen van haar opa nodig en vervalt constant in romantisch gezwijmel over Toby.
Als je bedenkt hoeveel uur kinderen tv kijken is toch onverantwoord dat ze kinderprogramma's overlopen van clichés en genderongelijkheid.

"In de ogen van God is iedereen gelijk"
Zonder al te theologisch te worden wil ik als atheïst met katholieke achtergrond ook hier wat ongelijkheden naar boven brengen. Onze westerse maatschappij van gelijkheid heeft wel eeuwen onder dezelfde godsdienst geleefd. Sterker nog , politici die onze westerse waarden zo belangrijk vinden benadrukken de Joods-christelijke traditie(aangezien de Europese geschiedenis doordrongen is van jodenhaat vind ik het ook raar om over een Joods-christelijke traditie te spreken).

Hoe kan je gendergelijkheid als fundamentele waarde verbinden met godsdienst?
In de joods-christelijke traditie is namelijk Eva de schuldige van al het kwade. De vrouw die niet luisterde en de vrucht at van de boom van kennis over goed en kwaad. Door de nieuwsgierigheid van een vrouw is de mensheid verbannen uit het paradijs. God wordt voorgesteld als een man en hij stuurt zijn zoon naar aarde. In naam van de vader, de zoon en de Heilige geest. De heilige, mannelijke Drievuldigheid.
In het katholicisme heeft men met de maagd Maria misschien wel een iets positiever beeld over vrouwen geschetst maar ook hier was ze vooral belangrijk omdat ze een zoon kreeg en maagdelijk en puur was.
Nu mag van mij iedereen geloven wat zij of hij wil maar gebruik het christelijk geloof niet als basis voor onze normen en waarden als je tegelijkertijd predikt over de gelijkheid tussen mannen en vrouwen.

Ook in andere godsdiensten is gelijkheid ver te zoeken. Zelfs het Sikhisme, dat gelijkheid tussen mannen en vrouwen hoog in het vaandel draagt en een geslachtloze God aanbid, is gestoeld op de ideeën van 10 goeroes, jawel mannelijke leermeesters.
Over geen enkel kledingstuk is er al zoveel gepalaverd als over de hoofddoeken. Vaak gezien als teken van onderdrukking van de vrouw (heeft iemand trouwens ooit al gehoord van een tulband of keppeltje als teken van onderdrukking van de man?). Van mij mag iedereen dragen wat hij zelf wil. En ja, ik heb Afghaanse vrouwen gezien die na een paar maanden in België heel blij, maar ook een beetje onwennig, ineens zonder hoofddoek rondliepen maar ik heb ook Belgische vrouwen (van een andere afkomst) gesproken die graag een hoofddoek zouden dragen maar hierin beperkt worden (verboden op het werk, intolerantie,...).
Vrouwen die door iemand anders verplicht worden een hoofddoek te dragen gaan door een hoofddoeken verbod gewoon minder buiten mogen komen. Vrouwen die er zelf voor kiezen een hoofddoek te dragen gaan door een hoofddoekenverbod beperkt worden in hun keuzevrijheid.
Gendergelijkheid is in mijn ogen ook mannen en vrouwen zelf individueel laten beslissen welke kledij ze al dan niet dragen.

"Meisjes spelen met poppen, jongens met auto's"
Zelf heb ik al jaren een NEE/NEE-sticker op mijn brievenbus dus word ik niet overspoeld door reclamefolders maar ook in tijdschriften of kranten kom je reclame tegen en als ik bij mijn ouders ben blader ik daar al wel eens door de reclamefolders. En het valt toch op dat de traditionele rolverdeling daar nog zeer sterk staat. Ondanks groeiend protest (dat ondergesneeuwd werd door de Pieten-discussie. De invoering van een Zwarte Miet ging gelukkiger veel makkelijker dan een roetveegpiet) op de sinterklaasreclamefolders kan je er nog steeds niet naast kijken. Meisjes spelen met poppen en willen alvast het huishouden oefenen, jongens spelen met autootjes en hebben interesse in techniek.
Hetzelfde geldt voor reclame rond Moederdag en Vaderdag: mama wil juwelen, bloemen of een stoomstrijkijzer, papa wil gadgets, alcohol of een nieuwe boormachine.
Hier en daar zit er wel een uitzondering verscholen maar het feit dat we dit allemaal normaal vinden en vooral niet eens opmerken geeft toch aan dat er van gelijkheid weinig sprake is.
En door kinderen te indoctrineren met dit rollenpatroon zetten ook zij er geen vraagtekens bij en blijft het bestaan.

"Vrouwen kunnen geen auto rijden"
De manier waarop er over vrouwen in het verkeer gesproken wordt is in mijn ogen de laatste jaren ook niet echt veranderd. Ja, mijn vriend rijdt veel beter met de auto dan ik maar dat heft o.a. te maken met het feit dat hij in het verleden veel slipcursussen en dergelijke gevolgd heeft en ik sinds een netvliesloslating en 5 oogoperaties gewoon niet meer 100% zicht heb. Er zullen genoeg vrouwen zijn die niet goed kunnen autorijden maar evenveel mannen. Uit cijfers blijkt trouwens dat mannen veel vaker betrokken zijn bij ongevallen.

"Vrouwen drinken geen bier"
Jupiler wordt voor het eerst gebrouwen in 1950 en krijgt in 1966 zijn huidige naam. In die tijdsperiode zijn ze blijven hangen met hun slogan "Mannen weten waarom." Geef mij dan maar een (als Limburgse) Ops-ale, een Sint-Bernardus 12, een Geueze Girardin,...
Er zijn vrouwen die bier drinken en mannen die voor Bailey's gaan. Niets mis mee toch?

"Vrouwen klussen niet, of alleen als ze half naakt zijn"
Ergens tussen Tessenderlo en Geel ligt een doe-het-zelfzaak met als grote aandachtstrekker: mega foto's van mooie jongen vrouwen in een kort shortje, een amper gesloten hemdje en een boormachine. Als een vrouw gereedschap vastneemt doet ze dit waarschijnlijk om er iets mee te doen. Niet om er sexy mee staan te wezen. Als mannen gereedschap kopen is dat om er iets nuttig mee te doen, niet omdat ze denken dat er een prostitué in de doos zit. Als een handelaar klanten moet lokken met seks wil dat zeggen dat zijn mond-op-mond reclame niet werkt en hij dus belachelijk duur is of rommel verkoopt. (De naam van de winkel ben ik vergeten maar elke keer als ik op de bus naar Geel zit erger ik me eraan).
Ook op heel veel andere vlakken zie je dit terugkomen. Dit vind ik eigenlijk denigrerend voor iedereen: Om iets aan mannen te verkopen moeten er schaars gekleden dames bijstaan. Enkel bij de coco-cola light man werd deze tactiek ook omgekeerd gebruikt (zover ik weet). 

En als uitsmijter: In de naam van de man.
Voor mij als Vlaamse was het heel raar om in Amerikaanse series geconfronteerd te worden met vrouwen die vrijwillig van naam veranderen bij hun huwelijk. Zelfs de toch niet echt conformerende Phoebe in Friends  (OK, ze veranderd het eerst in Prinses nog iets maar het oorspronkelijke idee was de naam van haar man aannemen). Toen ik ondertussen bijna 9 jaar geleden in Ierland woonde kwam ik erachter dat het ook daar de gewoonte was. Van naam veranderen als teken dat je geslaagd was (want getrouwd). Bizar.
Aangezien mijn vriend Nederlander is kwam ik er een aantal jaren geleden achter dat het ook daar doodnormaal is. Een vrouw van in de 30 die nog onder haar 'meisjesnaam' op Facebook staat is waarschijnlijk (Oh, hoe zielig) nog niet getrouwd.
Waarom zou je er als volwassen vrouw in godsnaam voor kiezen om jezelf als bezit van je man te zien? Hij neemt toch ook niet jou naam aan. Een man  die zijn naam draagt is misschien wel, misschien niet getrouwd. Who cares? Je kan ook niet getrouwd zijn en een succesvol leven hebben?
Het feit dat vrouwen de naam van hun man aannemen bevestigd toch weer het idee van de man als hoofd van het gezin. Hier zijn het vrouwen die dit in stand houden. Als je man verwacht dat je van veranderd, wat voor idee heeft hij dan van jou en jullie relatie? Als jullie omgeving het verwacht, is het dan zo belangrijk om aan die verwachting te voldoen? Als je het zelf wil, wat is dan je motivatie? (Je kan ook een trouwfoto als profielfoto zetten of FB, dan weet iedereen het ook). Vind je echt dat jij je moet aanpassen? Dat je ondergeschikt bent? Bezit bent? Nee toch! Deze traditie kan alleen maar stoppen als vrouwen weigeren hieraan mee te doen. Ongeacht wat er gebeurd, ongeacht waar ik ga wonen, ongeacht wat mijn schoonfamilie of onze Nederlandse vrienden ooit verwachten: ik blijf wie ik ben! En ieder die mij anders aanspreekt zal daar zeker op aangesproken worden.


OK, deze post werd langer dan de bedoeling was. Maar soms moeten bepaalde zaken al eens benoemd worden. Dit is zeker geen anti-mannen post want er zijn voldoende mannen die gendergelijkheid wel belangrijk vind. En zoals aangegeven doen ook vrouwen, onbewust, mee aan het instandhouden vna bepaalde rollenpatronen.

Wat vind jij van vrouwendag?

Voor een tijdslijn rond gendergelijkheid kijk hier
Voor meer informatie over de handelingsonbekwaamheid van vrouwen klik je hier
Neem ook eens een kijkje op de site van RoSa, kenniscentrum voor gender en feminisme.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten

Reacties zijn altijd leuk om te lezen dus bedankt dat je er even de tijd voor neemt.

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...